Hoe ontstaat een paniekaanval?
Mijn eerst paniekaanval gebeurde tijdens het uitgaan. Ik was met een stel vrienden uit in Amsterdam, een eindje uit de buurt voor ons. Ik weet nog dat ik aan mijn moeder dacht, terwijl ik verwonderd keek naar al die lachende gezichten en hossende mensenmassa voor me. Het leven gaat dus gewoon door. Plotseling werd mijn adem sneller. Ik werd draaierig en voelde een dringende behoefte aan frisse lucht. Om me heen kijkend begreep ik al snel dat een snelle run naar de exit niet ging gebeuren. Ik raakte lichtelijk in paniek toen ik me een weg door de mensenmassa probeerde te banen. Die paniek werd erger bij elke hindernis, mensen ineens voor me gingen staan of me de dansvloer op probeerde te trekken.
Hijgend als een oud paard bereikte ik uiteindelijk de smalle gang die me naar de buitenlucht zou brengen. De portier zag dat ik een teug frisse lucht kon gebruiken en deed de deur open. Mijn lijf stond strak van de spanning en er kwam geen fatsoenlijk woord meer uit mijn mond. Ik ging zitten op de stoep, bang, ongelukkig en alleen.
Eenmaal bijgekomen wilde ik weer naar binnen maar de smalle gang benam me direct weer de adem. Het ging niet, weg hier. Op goed geluk nam ik een taxi naar het huis van een vriend die in Amsterdam woonde. Gelukkig deed hij open. De paniek heeft me de hele nacht beziggehouden, mijn hart ging tekeer en ik was bang, doodsbang. Bang om dood te gaan, net als mijn vader een paar maanden terug. Ik weet nog dat mijn vriend die avond een film aan het kijken was toen ik aanklopte. Ik probeerde mezelf af te leiden door mee te kijken, al hielp dat niet echt. Het heeft jaren geduurd voordat ik een song in deze film, This City never Sleeps’ van de Eurythmics, weer kon horen zonder in de paniek te schieten. Vreemd wat je onthoudt in deze staat van ZIJN.
Vermijdingsgedrag
De eerstvolgende werkdag kon ik bij de huisarts terecht. Hij nam bloed af en vertelde me dat er waarschijnlijk iets in mijn drankje heeft gezeten. Oké, duidelijk, dat was het dus. Een week later, weer op stap, ging het opnieuw mis tijdens een housefeestje in de kerk. Ik stond in de rij om naar binnen te gaan maar voelde me niet lekker worden. Mijn adem zat in mijn keel en mijn hoofd begon weer te draaien. Het opgewonden geroezemoes om me heen, de warmte en de muziek die uit vanuit de ingang kwamen, ik trok het niet en ging naar huis. Ik ging vermijdingsgedrag vertonen. Durfde niet meer op stap, ontweek vrienden, ging niet meer met mijn moeder naar het overdekte winkelcentrum en nog meer van die dingen waar ik normaal gesproken niet over nadacht. Tijd voor weer een bezoekje aan de huisarts. Deze keer adviseerde hij mij om te gaan praten met een psycholoog. Gezien de events van de afgelopen paar maanden leek het hem een goed idee om eens met een professional te gaan praten.
Wat kan een allemaal huisarts voor je doen?
Een huisarts kan veel voor je betekenen, zeker als je nog niet zo bekend bent met het fenomeen angst. Ik prijs me gelukkig met een huisarts die naar mij luistert, maar ik weet inmiddels ook wat ik graag zou willen. Zo wordt de huisarts een ‘partner’ die met je overlegt wat de mogelijkheden zijn.
Dr. van Veldhuizen: ‘Goed luisteren is heel belangrijk. Iedereen heeft namelijk een andere verwachting van zijn of haar doktersbezoek en die moet ik boven tafel zien te krijgen. Daarom laat ik mensen rustig uitpraten en kijk naar de mimiek. Waar ben je bang voor? Wanneer is het begonnen? Heb je een idee hoe het is ontstaan? Zijn er mensen die je steunen? Wat heb je zelf al gedaan om je angst te verminderen? Wat kan ik voor je doen? Dit zijn allemaal vragen die in een gesprek aan bod kunnen komen. Wanneer ik vermoed dat de persoon geholpen kan zijn met een kort traject, dan stuur ik de persoon door naar onze praktijkbegeleider (POH GGZ). Wanneer toch blijkt dat er diverse problematiek schuilgaat onder de angst, verwijzen we deze persoon door naar een psycholoog die gespecialiseerd is in de betreffende materie’.
Zoek een psycholoog die bij jou past.
Angst is zo basaal voor de mens. Iedere psycholoog zou de kennis moeten hebben om mensen hiermee te helpen. Maar net zoals er veel verschillende angsten bestaan, heeft ook iedere psycholoog zijn eigen specialisme. Angst veroorzaakt door ingewikkelde trauma’s is iets anders dan een spinnenfobie, zegt Dr. van Veldhuizen.
De huisarts kan je advies geven over welke psycholoog goed bij je zou passen. Persoonlijk vind ik het belangrijk dat ik een goede klik heb met de psycholoog en mezelf op mijn gemak voel om te vertellen wat mij dwars zit. Het is het fijn te weten dat je zelf ook op zoek kan gaan naar een psycholoog die bij jou past. Zo heb ik recentelijk ook een psycholoog gevonden waarvan ik denk dat hij mij verder kan helpen. Mijn huisarts heeft mij vervolgens de verwijzing gegeven zodat ik mijn traject kon opstarten.
Chronische stress is één van de grootste ziekmakers van deze tijd!
Angst is een belangrijk mechanisme in de evolutie want dankzij angst kan je overleven. Er was een tijd dat je als maaltijd kon eindigden in de maag van een beer, tijger of ander dier die je als smakelijk hapje zag. Toen was goed dat je lichaam je waarschuwde. Nu zijn er andere beren zoals kleine irritaties, zegt Dr. van Veldhuizen. Wanneer je deze ‘daily hassles’ (ergernissen), gemiddeld 50 per dag bij ieder mens, optelt bij de normale dagelijkse angsten kan er chronische stress ontstaan. En daar kan je ziek van worden. Chronische stress zie ik als één van de grootste ziekmakers van deze tijd!
Tip van Dr. van Veldhuizen
Durf te vertellen! Wees open over wat er aan de hand is en vraag wat je wilt vragen. Hou de huisarts op de hoogte van hoe het gaat. Zeker als je het idee hebt dat het niet beter gaat want dan kan er samen verder gekeken worden wat wel zou kunnen helpen.
Blijf er niet mee zitten! Dat is wat ik uit de bovenstaande tip haal. Hoe langer je ermee wacht, des te vervelender het voor je kan worden. Voordat je het in de gaten hebt, bepaalt angst je leven. En dat wil je niet. Er zijn zoveel mogelijkheden die je kunnen helpen, zowel regulier als alternatief. Doe er wat mee.
Medicijngebruik bij angstklachten ja of nee?
Een pilletje is zeker niet het antwoord maar kan de klacht wel tijdelijk verlichten, zegt Dr. van Veldhuizen. Daarom werk ik hoofdzakelijk met angstmedicatie die kortdurend voorgeschreven kan worden, zoals oxazepam*. De ‘hangover’ van dit medicijn is over het algemeen minimaal te noemen is. Heel belangrijk is te weten en te onthouden dat alle angst reducerende middelen verslavend zijn. Ze zijn zeker niet de oplossing bij angstklachten.
Ik noem een ander voorbeeld wat in mijn ogen samen kan hangen met paniekaanvallen, namelijk vitamine D-tekort. Dit kwam onlangs bij een bloedonderzoek naar boven. Dit kan toch ook met te maken hebben met het verergeren van angstklachten, vraag ik? Tja, vooralsnog zijn er geen bewijzen dat er een relatie bestaat tussen angst en vitamine D tekort. Er wordt heel veel over geschreven maar het eindigt altijd met de melding dat er meer onderzoek gedaan moet worden. Zelf verwijs ik mensen het liefst naar websites die geen commerciële belangen hebben bij de verkoop van een middel behorende bij een bepaalde klacht, zegt Dr. van Veldhuizen.
Bereid je voor op een bezoek aan je huisarts
Het is goed om je voor te bereiden op het bezoek aan je huisarts, voor welke klacht dan ook. Gezien de tijd die de huisarts over het algemeen beschikbaar heeft, kan google een praktische raadgever zijn. Maar laat je niet gek maken! Als voormalig hypochonder, kan ik je zeggen dat dit ook averechts kan helpen.
7 Tips voor een bezoek aan de huisarts
- Zoals dr. van Veldhuizen al zei, wees open! Vertel je huisarts wat er aan de hand is. Wacht er niet te lang mee, hoe eerder je aan de bel trekt, hoe sneller er wat aan gedaan kan worden, des te eerder je het achter je kan laten.
- Tegenwoordig is het helaas vaak zo dat er per afspraak 10 minuten tijd wordt ingepland bij de huisarts. Mocht dat bij jouw huisarts ook het geval zijn, geef dan bij het maken van een afspraak bij de doktersassistent(e) aan dat je misschien wel wat langer nodig hebt
- Bereid je voor. Ik kwam onlangs de website van de Stichting ADF tegen op internet. Dit had mij destijds een hoop inzicht en duidelijkheid gegeven. Misschien jou ook?
- Maak een lijstje met vragen zodat je niets vergeet. Check internet (of laat iemand anders dat voor je doen). Vragen zoals; gaat het over, wat kan ik zelf doen, wat voor een hulp kan ik krijgen, zit dit in mijn zorgpakket, etc.
- Vraag jezelf bij voorbaat af wat je als resultaat van je huisartsenbezoek zou willen zien wanneer je weer naar buiten staat. Een gerust gevoel? Verwijzing? Misschien een labformulier?
- Zorg dat het je allemaal duidelijk is. Stel desnoods de vraag nog een keer zodat je weet wat er bedoeld wordt. Of neem iemand mee, twee personen horen meer dan één. Zeker als je het spannend vindt.
- Kan je het niet goed vinden met je huisarts, of worden jullie het niet eens, vraag dan een second opinion aan bij een andere huisarts.
*Oxazepam wordt gebruikt bij angst, gespannenheid, slapeloosheid en alcoholontwenning, zie www.apotheek.nl
Holi-Me Roadtrip, so far…
Angst is emotie
Net als vreugde, verdriet, geluk, boosheid en schaamte is angst een emotie. Een innerlijk gevoel wat zich vaak moeilijk laat omschrijven. Ieder mens heeft en ervaart emoties, meestal als gevolg van een gebeurtenis of situatie. Als een golf denderen ze, soms...