Wat is agorafobie (pleinvrees, straatvrees)
De naam agorafobie is afgeleid van de Griekse taal; Agorá betekent ‘markt’ en phóbos betekent angst of vrees. Maar het is groter dan de angst om jezelf op een druk plein, markt of winkelstraat te begeven. Alle angst die te maken heeft met het verlaten van je vertrouwde en veilige omgeving schaart men onder agorafobie. Dus ook wanneer je een groeiende onrust voelt naarmate de kilometers voorbijvliegen op weg naar een vakantiebestemming. In het ergste geval durf je je huis helemaal niet meer te verlaten, net als Jodi Foster in de film ‘Nim’s Island’. Ook die fase heb ik meegemaakt.
Toen ik nog in het centrum woonde en met de auto naar mijn vriendin wilde, die over de rivier woonde, begon er in mijn hoofd wat te steigeren. Het was maar een klein stukje, in principe kon ik het lopen, maar ik moest wel een brug over. Mijn brein zag dit als een onveilige situatie en zorgde dat alle alarmbellen gingen rinkelen; zweten hoog ademen, duizelig etc. Deze hyperventilatie resulteerde in een paniekaanval en zorgde dat ik rechtsomkeert maakte en mijn vriendin appte dat de plannen gewijzigd waren. En, naar verwachting, gebeurde deze situatie na dit voorval vaker.
Ps. De chique benaming van het niet over een brug durven, brugangst, is gephyrofobie. Er zijn zat verhalen te vinden van mensen die de brug niet over durven te steken en gelukkig ook van de behulpzame helden. Dus mocht je hier last van hebben, je bent zeker niet de enige.
En waar was ik dan bang voor?
Tja, zo op het eerste gezicht geen idee. Het duurde lang voordat ik het begon te begrijpen. Ik bedoel, ik vind een brug niet eng en mijn vriendin al helemaal niet, dus waarom reageerde ik zo heftig? Ik vond het vooral een frustrerende, deprimerende situatie en voelde me compleet machteloos. Totdat ik me er in begin te verdiepen (‘Het wat, hoe en waarom van angst’). Op een één of andere manier gaf die brug mijn brein een teken dat ik te ver van huis geraakte. Weg van mijn veilige omgeving.
Mijn angstcarrière begon aan een vliegende start na het overlijden van mijn vader maar vond zijn oorsprong al veel eerder. Dat ik afgestaan ben en een tijdje in een kindertehuis heb mogen verblijven, heeft zeker effect gehad op de ontwikkeling van mijn brein. Ik heb zelfs, heel bijzonder vind ik, een psychologisch rapport van deze periode die dit onderbouwd. Het oeuvre van Gabor Maté, gepensioneerd arts en gepassioneerd spreker over trauma, heeft me een hoop duidelijk gemaakt.
4 Tips om op het goede pad te blijven
Tip 1: Je brein is briljant maar weet niet alles
Als je angstig wordt/bent, weet dan dat je brein niet je vijand is. Je brein wil je veilig houden maar kan overdrijven. Je brein is zelfs briljant maar weet niet of iets echt gebeurt of niet. Tenminste, dat is de kennis die we nu hebben. Het kan dus niet de afweging maken of je daadwerkelijk in levensgevaar bent of niet. Dus in het geval van de brug, zit het uit, weet dat de symptomen verdwijnen. En dan, als je de moed kunt opbrengen, ‘wees bang maar doe het toch’ zoals mijn Kundalini teacher altijd zegt.
Tip 2: Herken de signalen
Ik weet niet hoe het jou vergaat maar wanneer ik merk dat ik druk ben en er dan ook nog emotionele stress bij krijg, moet ik oppassen. Dan is de kans groot dat mijn oude denkpatronen weer de kop op steken. Het is voor mij een signaal om even gas terug te nemen en iets voor mezelf te gaan doen, ontspannen, gezond/bewust te eten en te bewegen. Even jezelf pleasen in plaats van anderen.
Tip 3: Voorbereiding
Je kan ervoor zorgen dat je zo goed mogelijk voorbereid bent. Uiteraard is er altijd een onzekere factor te vinden, maar goed, dat is gewoon zo. In het geval van het concert, dit was in het Ziggodome, heb ik gekeken naar zitplaatsen, de uitgangen, toiletten. Daarnaast zorgde ik ervoor dat ik me fit voelde, uitgeslapen, goed gegeten etc. Je goed voelen betekent ook meer zelfvertrouwen. En dan gewoon doen!
Tip 4: Blijf ademen
Ik vergeet nog wel eens te ademen wanneer ik achter de computer zit en geconcentreerd met een klusje bezig ben. Als ik het in de gaten heb merk ik dat ik amper ademhaal en mijn adem heel hoog zit. Dit is vragen om problemen. Ademhalen is zo ontzettend belangrijk. Als je het niet doet, is er natuurlijk iets anders aan de hand, maar doe je het wel en je doet het niet optimaal, dan kan het zowel je geestelijke als lichamelijke gezondheid behoorlijk in de weg zitten.
Probeer altijd langer uit dan in te ademen en gebruik hiervoor het liefst je neus, in ieder geval met het inademen. Mocht je achter de computer zitten, zet een timer zodat je jezelf regelmatig een seintje kan geven om je ademhaling te checken en rek je ondertussen ook even goed uit.
Dus hoe kan je iemand duidelijk maken hoe het voelt wanneer je de deur niet uit durft?
Met deze vraag begon ik deze blog. Ik vond het lastig om een antwoord te bedenken wat enigszins de lading van wat ik voelde dekte. Het antwoord, in mijn geval, vond ik in een boek van de Australische auteur Michael Robotham. Hij is een briljante schrijver, vind ik, van detectiveverhalen met een oog voor psychologie. De hoofdpersoon van zijn boekenreeks, Joseph O’Loughlin is dan ook psycholoog. In het boek ‘De verdenking’ schreef hij het volgende;
…‘Gracie was een typisch geval van agorafobie; doodsbang voor open ruimtes. Toen ze er op een keer genoeg van had om op mijn vragen een afwijkend antwoord te geven heeft ze geprobeerd me dat uit te leggen.
‘Ben je wel eens bang geweest in het donker, vroeg ze? Jawel. Wat voor een engs zou er volgens jou gebeuren als de lichten uitgingen? Dan zou een monster mij te pakken krijgen. Heb je dat monster ooit gezien? Nee, mama zegt dat monsters niet bestaan. Ze heeft gelijk, ze bestaan niet, dus waar kwam jouw monster vandaan? Hier, ik tikte tegen mijn hoofd. Precies, ik heb ook een monster, ik weet dat het niet echt bestaat maar toch verdwijnt het niet. Hoe ziet uw monster eruit? Het is ruim 3 meter lang en het heeft een zwaard bij zich, als ik naar buiten zou willen gaan, slaat het mijn hoofd eraf ….
… Heb je wel eens een griezelfilm gezien waarin de held probeert te ontsnappen maar dan wil de auto niet starten? Hij draait het contactsleuteltje steeds opnieuw om en drukt het gaspedaal in maar de motor kucht alleen maar en slaat af. Je ziet de slechterik op hem afkomen, hij heeft een pistool of mes bij zich. Dan zeg je aldoor zachtjes ‘Zorg dat je wegkomt, ga weg, hij komt eraan. Ik knikte met wijd open ogen. Neem die angst en vermenigvuldig die met 100. Dan weet je hoe ik me voel als ik erover denk om naar buiten te gaan …’